Champagne zonder oliebollen
Oliebollen vergezeld van een glas champagne: wie heeft dat in hemelsnaam bedacht? Op zich is met een oliebol helemaal niets mis en voor champagne mag men mij wakker maken, ook overdag. Maar die combinatie? Ach ja, traditie is traditie…
De precieze cijfers heb ik niet paraat, maar ik meen dat iets van 50% van de totale jaarlijkse consumptie van champagne in ons land ligt in de laatste twee weken van het jaar. Over die andere ongeveer 50% doen we maar liefst 50 weken. Al met al ledigen we in ons eigen landje zo’n 3 miljoen flessen champagne per jaar. Dat lijkt veel, maar stelt in vergelijking met enkele andere landen niet veel voor. Neem nu onze zuiderburen, de Belgen. Die halen met gemak de 10 miljoen flessen en dat met zo’n 6 miljoen mensen minder. Zeker uithuizig beginnen de Belgen de maaltijd graag met champagne als aperitief. Dat zie je de Nederlander niet snel doen. Als die al voor een startdrankje gaat, is het vaak een prosecco of een cava. Die schuimen immers ook en zijn daarbij een heel stuk aantrekkelijker geprijsd. Zelfs als we onszelf willen laten verwennen, want daarvoor ga je toch naar een restaurant, blijven we graag op de kleintjes letten!
Champagne met een kleine c
Zoals bekend komt de drank champagne - met een kleine c – uit de Franse streek Champagne, die we keurig voorzien van de hoofdletter C. In tegenstelling tot enkele andere streken in Frankrijk, zoals de Provence/Côte d’Azur en Normandië/Bretagne, trekt de Champagne niet drommen toeristen. Ja, champagne ‘aficionado’s’, die weten de weg naar Reims en Épernay, de plaatsen die beschouwd worden als de hoofdsteden van de koninklijke bubbel, wel te vinden. En die zijn er kennelijk genoeg, want in de zomer en in de vroege herfst heerst er een heel gezellige drukte in deze in het noordoosten van Frankrijk gelegen streek.
Wie overigens denkt dat het hier uitsluitend draait om champagne, dat hier voor de rest hoegenaamd niets te beleven is, heeft het absoluut bij het verkeerde eind. De Champagne heeft zo veel meer te bieden. Wat te denken van de Cathédrale de Notre-Dame in Reims, het middeleeuwse Troyes, Langres met zijn stadsmuren en het woonhuis van één der beroemdste Fransen, Charles de Gaulle, in Colombey-les-Deux-Églises? Maar eerlijk is eerlijk, wie de Champagne bezoekt zonder zich, wat mij betreft iedere dag, te laven aan de altijd vrolijk makende drank waaraan de streek mede zijn faam te danken heeft, mist toch wel wat.
Met champagne drinken kun je niet vroeg genoeg op de dag beginnen, zegt men wel eens. U moet dan ook niet vreemd opkijken als u ter plekke mensen reeds in de ochtend op een terras of zelfs al aan het ontbijt ziet nippen aan een glas - vaak van het type flûte - champagne. Uit eigen ervaring weet ik dat dit niet direct levensbedreigend is. Sterker nog, er is bijna geen betere manier om de dag te starten dan met zo’n heerlijk glas bubbels. Voor de rest van de dag bent u verzekerd van een goed humeur, echt waar!
Even geduld voordat u de champagne kunt drinken
De Champagne is het noordelijkste wijngebied van Frankrijk. Door de bank genomen is het er niet veel warmer dan in Nederland, ofschoon het een stukje dichter bij de evenaar ligt. In koelere wijnstreken, zoals dus de Champagne, worden in het algemeen lichtere wijnen gemaakt, met flink wat zuren. Dat zijn bij uitstek wijnen die geschikt zijn als basis voor het maken van een mousserende wijn. En dat doet men dus in de Champagne, al sinds honderden jaren. Hoe maak je nu van een ‘stille’, niet-mousserende wijn een wijn-met-bubbels? Kort door de bocht: men voegt aan die stille wijn een suikerrijk goedje toe, waardoor de wijn opnieuw gaat gisten. Dit noemt men de tweede gisting en die geschiedt in de fles, dus niet in vaten of zo. De door de gisting gevormde koolzuur kan niet ontsnappen uit de hermetisch afgesloten fles en blijft dus in de wijn zitten. Dat zijn dus die fijne bubbeltjes die u in uw glas ziet en die zo heerlijk prikkelen in uw mond.
De flessen zijn nog niet gereed voor consumptie, misschien wel helaas. Daarop is het nog een hele poos wachten, minimaal 15 maanden. Dan liggen al die miljoenen flessen maar te liggen in de vaak prachtige kelders van de champagnehuizen en -boeren. Het is niet zo dat de flessen champagne die hele periode volstrekt met rust worden gelaten. Onvermijdelijk is namelijk dat er zich in de loop van de tijd bezinksel gaat vormen en ja, die moet wel uit de wijn en dus de fles worden uitgehaald. Kort en goed doet men dat door al die flessen champagne ondersteboven te zetten. Dat wordt niet in één keer gedaan, want dan zou het bezinksel zich immers verspreiden door de wijn, nee, dat gebeurt stukje bij beetje oftewel met beleid. Na die minimaal 15 maanden, maar vaak na een veel langere periode, haalt men het bezinksel uit de fles. Daartoe haalt men de flessenhals, waarin het bezinksel zich heeft opgehoopt, door een ijskoud pekelbad. Het bezinksel bevriest, de (plastic) capsule wordt verwijderd, de bezinkselprop schiet eruit, de fles wordt snel rechtop gezet en voorzien van de lollige kurk die zo doet denken aan een champignon, er komt een etiket op de fles en het heerlijk goedje kan op weg naar de consument. C’est tout!
Champagne uitsluitend uit de Champagne
De Champagne is overigens niet de enige streek waar op deze manier mousserende wijnen wordt gemaakt. Alleen al in Frankrijk zijn er zeker zes andere gebieden waar ook ‘bubbeltjeswijn’ (laat het ‘les Champenois’, zoals de mensen die in de Champagne wonen, niet horen!) wordt gemaakt. En ook in andere wijnlanden, zoals Spanje, Italië en Duitsland, kunnen ze er wat van. Maar die mogen geen van allen hun evengoed mousserende wijnen champagne noemen. De drank champagne komt uit de Champagne en nergens anders vandaan, punt uit.
Zoals gemeld en algemeen bekend is een glas champagne heerlijk als aperitief. Dit wil echter niet zeggen dat champagne niet bij de maaltijd kan. Zeker wel. Het is bijzonder om te ervaren dat er champagnes zijn die naadloos aansluiten bij een kloek stuk vlees of een toch behoorlijk zoet dessert. Er zijn zoveel verschillende soorten champagne, van strak droog, die ‘Brut Nature’ wordt genoemd, tot rijkelijk zoet, de ‘Doux’. Voor ieder wat wils en passend bij (bijna) alle gerechten.
Reizen naar Frankrijk
Wilt u de Champagnestreek ook eens me eigen ogen bewonderen en in Reims of Épernay genieten van een heerlijk glas bubbels? En dat raad ik u zeker aan! Bekijk dan onze reizen naar Frankrijk en dan speciaal de prachtige cultuurreis Proef de Champagne! of de autovakantie Tour de Champagne!
Volg ons