Catharina - dochter van de Medici

Catharina was een telg uit de Florentijnse Medici-familie, die rijk geworden als wolhandelaren en bankiers, steeds meer politieke macht wisten te verwerven. De familie De’ Medici bracht verder drie pausen voort en meer dan 50 kardinalen. Onze ‘heldin’ trad in oktober 1533 op 14-jarige leeftijd in het huwelijk met de even oude Hendrik II van Frankrijk, tweede zoon van Frans I, die in 1547 zijn vader opvolgde. Haar huwelijk met Hendrik II was omstreden omdat zij volgens het hof eigenlijk onvoldoende status had (‘een Italiaanse koopmansvrouw’) om met de Franse kroonprins te trouwen. Haar verre nicht Diana van Poitiers, een 20 jaar oudere hofdame die een belangrijk aandeel in Hendriks opvoeding had gehad na de dood van zijn moeder toen hij vijf jaar oud was, had een belangrijke rol in het arrangeren van dit huwelijk.

Tijdens de regering van haar echtgenoot, die de troon besteeg in 1547, had Catharina weinig invloed op staatszaken. Omdat kinderen uit haar huwelijk lange tijd uitbleven, overwoog Hendrik zelfs een echtscheiding. Tussen 1544 en 1556 kregen Catharina en Hendrik echter alsnog tien kinderen – volgens Strukul werd Hendrik daartoe aangespoord door Diana, die al spoedig na het huwelijk Hendriks maîtresse was geworden. Om haar jongere rivaal (politiek) uit te schakelen overreedde zij hem om Catharina als ‘fokzeug’ te misbuiken. In een zeer pikante scene beschrijft Strukul vervolgens wat er allemaal onder de lakens gebeurde. Hoe dan ook, feit is dat Catharina vervolgens twaalf jaar lang aan de lopende band zwanger was – hetgeen voor haar uiterlijk niet bevorderlijk zal zijn geweest! Diana had ondertussen een veel prominentere rol en bemoeide zich later zelfs met de opvoeding van Catharina’s kinderen. Diana kreeg zelf een kind van Hendrik in 1538 – en een paleis: Chenonceau! Ze vertrouwde de in de koninklijke gunst staande architect Philibert Delorme in 1556 de taak toe om een brug te bouwen die het kasteel met de linkeroever verbond.

Bruidegom Hendrik van Navarra overleefde het ternauwernood en bekeerde zich haastig tot het katholicisme. Het zou niet zijn laatste bekering zijn. Karel IX stierf al in 1574 en werd opgevolgd door Catharina’s derde (lievelings)zoon, Hendrik III. Die was toen al 23, zodat een regentschap niet nodig was. “Deze Hendrik nu, die een kinderverkrachter en een sadist was, zich te buiten ging aan de meest liederlijke geneugten, de incestueuze minnaar was van zijn zus Margot, en zich op allerlei manieren wentelde in wellust en obsceniteiten, keek naar zijn moeder met diepe, diepe eerbied.” - aldus de hem niet sparende Strukul. Sindsdien verminderde Catharina’s invloed.

Catharina overleed in het kasteel van Blois (en niet op haar geliefde en door haar uitgebreide Chenonceau) op 5 januari 1589, slechts enkele dagen na de moord op haar tegenstander Hendrik I van Guise in het kasteel van Blois (23 december 1588) op bevel van haar zoon koning Hendrik III. Zij heeft dus niet meer hoeven meemaken dat Hendrik III op 1 augustus van dat jaar zélf vermoord werd, waarmee na 261 jaar een eind kwam aan het Huis Valois. Haar na zijn ontsnapping van het Franse hof weer protestant geworden schoonzoon Hendrik van Navarra besteeg, inmiddels wéér tot het katholicisme bekeerd, de troon als eerste vorst van het Huis Bourbon onder de naam Hendrik IV. Parijs is wel een mis waard (Paris vaut bien une messe) zou hij volgens de overlevering hebben gezegd. In 1598 vaardigde hij het Edict van Nantes uit. Dit verleende de hugenoten het recht op vrije godsdienstuitoefening en maakte een einde aan ruim dertig jaar burgeroorlog en bloedvergieten – en wel op een heel andere manier dan Catharina de' Medici voor ogen had gestaan.

Wilt u de kastelen van de Valois langs de Loire zelf ontdekken? En dan speciaal het kasteel van de dames Chenonceau? Ga mee op de groepsreis Kastelen langs de Loire of toer met uw eigen auto de Loire!