Navidad, navidad, dulce navidad (met recepten mazapán en turrón)
Bij ons in Nederland worden er rond Sinterklaas en Kerstmis vele lekkernijen gegeten met als hoofdingrediënten amandelen en suiker. Denk aan de banketletter gevuld met amandelspijs, figuurtjes van marsepein voor in de schoen, kerstkransjes van marsepein voor in de kerstboom… Al ver voordat marsepein in Nederland werd geïntroduceerd was deze zoetigheid al bekend in Spanje. Ook Italië en Duitsland dingen mee naar de status van oudste marsepeinmakers.
Mazapán y turrón
In Spanje ontbreekt deze lekkernij samen met turrón op geen enkele tafel met kerst. Niet zoals in Nederland bij de koffie, maar na de kerstmaaltijd wanneer de tafel vol wordt gezet met allerlei zoetigheden: noten, chocolade, turrónes in vele soorten en smaken en marsepein (mazapán in het Spaans). Zowel mazapán als turrón hebben dezelfde ingrediënten: amandelen en suiker of honing. Turrón is tegenwoordig het hele jaar te verkrijgen, maar het is traditioneel iets wat bij Kerstmis hoort. Het is ook een geliefd kerstcadeautje dat onmisbaar is in het kerstpakket. Mazápan wordt het hele jaar door genuttigd.
In grote delen van Spanje is de belangrijkste kerstmaaltijd op Noche Buena (kerstavond). Ook heeft men niet overal een tweede kerstdag. Maar ik woon in Catalunya en daar viert men eerste kerstdag grootser dan kerstavond. Op deze eerste kerstdag vindt overdag het grote ‘familia’ eetfestijn plaats, dat uren en uren kan duren. Vooral de ‘sobre mesa’, het natafelen, is een feest met al het eerder genoemde zoete lekkers en een goede fles cava, gevolgd door koffie met een digestief. Hier in Catalunya is tweede kerstdag wel een feestdag, San Esteve, waarop men weer bij elkaar komt en dan weer vreselijk teveel mag eten.
Geschiedenis mazapán
Marsepein wordt gemaakt van amandelen en suiker. In Spanje mag Toledo met de eer strijken dat ze de lekkerste mazapán maken. De nonnen van de stad zijn al sinds jaar en dag meesteressen in het bereiden van marsepein. Het is dan ook in Toledo waar het voor het eerst in 1512 in geschriften wordt genoemd. Volgens de overlevering werd marsepein voor het eerst gemaakt in het klooster van San Clemente in Toledo in 1212 na de slag van Navas de Tolosa, waarbij de Moren van Al-Andalus werden teruggeslagen achter de Sierra Morena. In Toledo werd honger geleden en er lag geen graan meer in de schuren, maar er waren wel opslagplaatsen vol met amandelen en suiker. Door hier een pasta van te maken kon het volk toch gevoed worden.
Er bestaat ook een theorie dat de naam mazapán herleid zou kunnen worden naar het woord pan (brood) en Maza (massa) ofwel Marzo (de maand maart). Dus broodmassa of Maartbrood. Er zijn vele legendes over de afkomst van marsepein en door wie het in Europa werd geïntroduceerd. Kwam het mee met de Moren toen zij in de 8e eeuw Spanje binnenvielen en het rijk Al-Andalus stichtten? Of kwam het uit Perzië, of kwam het mee met de kruisvaarders? Wat zeker is dat de oude Grieken het al kenden als een populair nagerecht gemaakt op basis van amandelen en honing.
Geschiedenis turrón
Ook turrón, een zoete massa gemaakt van honing, waar men amandelen aan toevoegt, is een Spaanse specialiteit. De amandelen zijn gepeld en geroosterd, eventueel kan er eiwit aan worden toegevoegd. Deze massa laat men afkoelen in rechthoekig vorm (cakevorm). Turrón wordt nog steeds op traditionele wijze bereid in bepaalde delen van Alicante (Jijona), Valencia (Casinos) en Cataluña (Agramunt). Er zijn twee soorten turrón: turrón duro (hard), waarbij de hele amandel wordt vermengd met de honing en de turrón blando (zacht) voornamelijk uit Jijona, waarbij de amandelen gemalen zijn en dat vermengd met honing geeft een zachte massa. Tegenwoordig zijn er erg veel soorten turrón met onder andere chocola, likeur, kokos of met stukjes fruit. Teveel om op te noemen.
Net als bij marsepein is de bakermat van turrón het oude Griekenland en werd het hoogst waarschijnlijk door de Arabieren van Al -Andalus geïntroduceerd in Spanje. Een van de oudste geschriften waarin turrón onder de naam ‘Turun’ wordt genoemd is een schrijven van een Arabische arts in de 8e eeuw. De Spaanse versie van deze zoetigheid ontstond in het koninkrijk Valencia in de 15e eeuw, de tijd van Karel V. Turrón werd voornamelijk aan het hof en door rijke families gegeten en mocht tijdens kerst op geen enkele vooraanstaande tafel ontbreken. In Alicante is een document geschreven in 1572, waarin staat dat het de gewoonte was om in de kersttijd het salaris deels in geld en een deels in turrón te betalen.
Recepten mazapán en turrón
Recept voor mazapán
Ingrediënten
|
Bereidingswijze
|
Recept voor turrón de Jijona
Ingrediënten
|
Bereidingswijze
|
Veel succes met het bereiden van deze Spaanse lekkernijen en geniet ervan als nagerecht of bij de koffie of thee. Het wordt sowieso een dulce navidad (zoete kerst).
Feliz Navidad!
Zin in meer culinaire inspiratie? Bekijk alle recepten van de SRC-reisleiders.
Volg ons