Reisdagboek Caspar David Friedrich in Hamburg

"Mann muss immer etwas haben, worauf man sich freut", met dit citaat van Goethe in mijn hoofd, tijdgenoot van Friedrich, boekte ik deze nieuwe kunstreis Caspar David Friedrich in Hamburg. In de vroege ochtend van 3e kerstdag, een druilerige decembermorgen, is een 14-tal reizigers vanuit Amersfoort richting Hamburg vertrokken samen met onze reisleider Stephan en onze chauffeur Carlo.

Het mistige weer paste uitstekend bij het doel van onze reis, de jubileumtentoonstelling “Caspar David Friedrich: Kunst fur eine neue Zeit”. Daarover straks meer. Aan het eind van de middag komen we aan in Hamburg en maken in de schemering een korte wandeling door de wijk HafenCity, aan de oevers van de rivier de Elbe. In deze wijk bevindt zich ook de Elbphilharmonie, een opvallend concertgebouw dat is gebouwd op de top van een voormalige pakhuiskraan. We rijden met de touringcar door het Kontorhausviertel en Speicherstadt, twee historische districten vol met gebouwen op palen en historische pakhuizen omgebouwd tot kantoren.

Ons hotel bevindt zich nabij de Elbrucken, niet ver van het stadscentrum, maar ik ben blij met het comfort van de touringcar, en Carlo die ons prettig door alle verkeer loodst. De kamers zijn prima en het ontbijt goed. We eten op deze eerste avond gezamenlijk in ons hotel. De volgende ochtend drinken we koffie in Kaffeerösterei (tiktok-locatie) in Speicherstadt en van daar uit lopen we naar het Bucerius Kunst Forum, waar we de tentoonstelling “Geniale Frauen; Kunstlerinnen und ihre Weggefährten” bezoeken. Voor het eerst wordt de familiale context aan de orde gesteld waarin vrouwelijke kunstenaars hun carrière ontwikkelden en worden schilderijen/tekeningen vergeleken met dat van hun vaders, broers en echtgenoten. We zien onder meer werken van Judith Leyster, Aleida Withoos, Maria Sybilla Merian en Rachel Ruych. Een leuk weetje is dat bij de Vrije Academie deze maand (januari 2024) een collegereeks begint in diverse plaatsen in Nederland met hetzelfde thema.

In de middag gaan we naar de Hamburger Kunsthalle waar de tentoonstelling over Caspar David Friedrich is. We krijgen om 3 uur een rondleiding van maar liefst 90 minuten. Met meer dan 100 schilderijen en tekeningen geldt deze expositie als de meest uitgebreide overzichtstentoonstelling van de belangrijkste kunstenaar van de Duitse romantiek. Zijn schilderijen staan bekend om hun contemplatieve en melancholische sfeer en hun gedetailleerde weergave van de natuur. Zijn werk had een diepgaande invloed op de romantische kunst en blijft invloedrijk in de kunstgeschiedenis. Het museum (twee gebouwen) omvat ook een grote eigen collectie, die je via een tunnel bereikt. We hadden tot 9 uur ’s avonds de tijd om rond te kijken, te eten en de museumwinkel(s) te plunderen. Daarna werden we opgepikt door de touringcar en naar het hotel teruggebracht.

De volgende ochtend bezochten we het Ernst Barlach Haus, twee privécollecties die zijn samengevoegd en ondergebracht in dit kleine smaakvolle museum. Ernst Barlach is bekend om zijn expressionistische beeldhouwwerken, sculpturen en houtsneden. Op de terugweg naar Nederland werden we verwend door onze reisleider met muziek van Schubert en Schumann en mooie verhalen. Reisleider Stephan, Germanist, filosoof, fotograaf en verhalenverteller, had een sprookje geschreven, geïnspireerd op de gebroeders Grimm (ook romantiek) over het sombere leven van onze hoofdrolspeler “Caspar David Friedrich”.

Wer nicht neugierig ist, erfährt nichts!