Festivals in Bhutan

We vliegen via Delhi naar Paro.

Na een schitterende vlucht waarbij we de hoge Himalayatoppen bijna aan kunnen raken, komen we aan op de Internationale luchthaven van Paro. Hier worden we verwelkomd door het adembenemende zicht op de schitterende Paro-vallei, genesteld tussen de majestueuze met sneeuw bedekte bergtoppen. Onze reis door de betoverende landschappen van Bhutan, het ‘land van de donderdraak’ kan beginnen! We starten ons avontuur met een korte, maar prachtige rit naar Thimphu, de levendige hoofdstad van het land. Onderweg stoppen we bij Tachog Lhakhang, een historische 15e-eeuwse tempel en klooster. Het gebouw is in het bezit van afstammelingen van Thangtong Gyalpo, de beroemde van oorsprong Tibetaanse heilige, die maar liefst 108 ijzeren kettingbruggen heeft gebouwd. Hier zien we een van zijn bruggen met de originele ijzeren schakels. We genieten van de ontelbare wapperende en kleurrijke gebedsvlaggen en het rustgevende geluid van de onder de brug door stromende rivier. Afhankelijk van onze aankomsttijd in Thimphu bezoeken we eerst de Tashichho Dzong, een meesterwerk dat dienst doet als administratief en religieus centrum van Bhutan. Dit grootse vestingklooster, met zijn witgekalkte muren, sierlijk houtwerk en vergulde daken, ligt prachtig aan de Wang Chhu-rivier en huisvest het kantoor van de koning en de zomerresidentie van het centrale kloosterorgaan. Wanneer de avond valt, wordt de dzong prachtig verlicht: betoverend. Als de tijd het toelaat, kunnen we nog enkele andere bezienswaardigheden verkennen of een wandeling maken door het levendige centrum van Thimphu om de plaatselijke cultuur en sfeer op te snuiven. (reisafstand ca. 50 km) (hoogte 2.300 m)

We beginnen de dag met een bezoek aan de Boeddha Dordenma, met 51,5 meter hoogte een van de grootste Boeddhabeelden ter wereld. In het beeld zelf zijn ook nog eens 135.000 Boeddhabeeldjes te zien! Het is een prachtig symbool van de diepe spiritualiteit van Bhutan. Vanaf de heuvel, waar het beeld zich bevindt, hebben we een grandioos uitzicht op het omringende landschap. We bezoeken vervolgens de Changangkha-tempel, een oud klooster op een heuveltop, dat uitkijkt over de Thimphu-vallei. Deze vredige tempel, gewijd aan Avalokiteshvara, de boeddhistische godheid van mededogen, is een belangrijke spirituele plek voor de bevolking. We nemen ook een kijkje in de ambachtsschool (Zorig Chusum), waar studenten de 13 traditionele kunsten en ambachten van Bhutan leren, waaronder schilderen, weven en beeldhouwen. Ook bekijken we in het textielmuseum de verscheidenheid aan textielproducten. Na de lunch rijden we naar de Memorial Chorten, gebouwd ter ere van de derde koning van Bhutan. Deze door de plaatselijke bevolking zeer vereerde stoepa is een centrum van devotie, waar bewoners de hele dag de kora (ommegang) uitvoeren, gebedsmolens draaien en mantra's uitspreken. Het is een prachtige plek om getuige te zijn van de levendige spiritualiteit van het Bhutanese leven. We gaan ook naar het Changlimithang stadion, waar regelmatig (oefen)wedstrijden boogschieten plaatsvinden die we kunnen bijwonen. Sinds 1984 is het ook de enige sport waaraan Bhutan meedoet op de Olympische Spelen. Boogschieten is hier meer dan een spel. Het is een levendig sociaal evenement waar de deelnemers met aanstekelijk enthousiasme zingen, dansen en juichen wanneer de schijf wordt geraakt. Op deze vrijdag kunnen we ook de Centenary Farmers' Market bezoeken, een drukke markt waar de plaatselijke bevolking verse producten, kruiden en handwerk kopen (reisafstand ca. 20 km)

We vertrekken naar Punakha. Onderweg gaan we over de schilderachtige Dochu-la pas op een hoogte van 3.010 meter. Op de pas staan 108 Chorten (stoepa's) en op een heldere dag hebben we een adembenemend panoramisch uitzicht op de besneeuwde toppen van de Himalaya. Bij het afdalen genieten we van een gevarieerde flora met rododendrons, magnolia's en zeldzame orchideeën. We rijden verder door de Punakha- en Wangdue-valleien, waar het landschap overgaat in subtropische vegetatie. De weg klimt vervolgens geleidelijk door dichte bossen naar de nederzetting Norbuding. Kort voor het bereiken van de Pelela-pas buigt de route af naar de Lawala-pas (hoogte 3.300 meter). Hier strekt zich onverwachts de vredige en uitgestrekte Phobjikha-vallei voor ons uit, met het indrukwekkende Gangtey-klooster op een heuvel, dat uitkijkt over de vallei. Bij aankomst bezoek we eerst het klooster, een van de oudste en belangrijkste Nyingma-kloosters in het westen van Bhutan, waar een keer in het jaar het zwarthalskraanvogel-festival wordt gehouden. Hierna beginnen we aan onze prachtige wandeling door de Phobhijka-vallei, een van de weinige natuurreservaten waar de zwarthalskraanvogel komt overwinteren. Deze ongeveer anderhalf uur durende wandeling slingert naar beneden door weiden en stille dennenbossen, om uiteindelijk uit te komen op de brede valleibodem waar ons vervoer ons op staat te wachten en ons vervolgens naar ons hotel brengt voor de overnachting. (reisafstand ca. 150 km) (hoogte 2.900 meter)

Voordat we naar Trongsa vertrekken, brengen we een bezoek aan het zwarthalskraanvogel informatiecentrum, gewijd aan het behoud en de educatie van deze bedreigde vogelsoort. Na een informatieve documentaire over de kraanvogels kunnen we door verrekijkers deze sierlijke vogels van dichtbij bekijken in hun natuurlijke habitat. Na dit interessante bezoek beginnen we onze reis naar Trongsa, waarbij we de schilderachtige Pelela-pas op 3.350 meter hoogte passeren. Daarna daalt de weg zachtjes door kronkelende weiden met prachtige uitzichten. Onderweg stoppen we bij de Chendebji-stoepa, een grote witte chorten gebouwd in Nepalese stijl naar voorbeeld van de bekende Swayambhunath chorten in Kathmandu. Hij werd in de 19e eeuw gebouwd door Lama Shida, een inwoner van Tibet, om de resten van een kwade geest te verbergen die op deze plek werd gedood. Bij aankomst in Trongsa bezoeken we de majestueuze Trongsa Dzong, de grootste en meest strategisch gelegen kloosterburcht van Bhutan. De indrukwekkende dzong ligt strategisch op een klif boven de Mangde Chhu rivier en is daarom al van grote afstand zichtbaar. Het is een knap voorbeeld van de Bhutanese architectuur uit de 17e eeuw. De Trongsa Dzong heeft tevens een grote historische betekenis als het voorouderlijke huis van de koninklijke familie van Bhutan. Hier vandaan regeerden de eerste twee koningen van het land. Na aankomst in het hotel is er nog even tijd om het gezellige kleine dorp met zijn typische kleine winkeltjes te bekijken. (reisafstand ca. 75 km) (hoogte 2.180 meter)

Voordat we vertrekken naar Bumthang, brengen we een bezoek aan de Ta Dzong, oorspronkelijk de uitkijktoren van de Trongsa Dzong, nu een prachtig museum over de geschiedenis en de cultuur van Bhutan. De tentoongestelde stukken bieden een diepgaand inzicht in de Wangchuck-dynastie, de dynastie van de huidige koning en benadrukken de centrale rol van Trongsa in de eenwording en het bestuur van Bhutan. Na dit bezoek vertrekken we naar Bumthang, waarbij we de op 3.450 meter hoogtegelegen Yotong La-pas overgaan. Wanneer we afdalen opent het landschap zich in de adembenemende Bumthang-vallei, dat bekend staat om de oude tempels, paleizen en het spirituele erfgoed. De vallei is een lappendeken van gerstvelden, appelboomgaarden en alpenweiden, omlijst door de ruige heuvels die zich uitstrekken in de richting van de Himalayaanse grens met Tibet. Onderweg maken we een korte stop in Zuriney, waar het Chumey Yathra weefcentrum is gevestigd. Hier zien we hoe lokale vrouwen vakkundig yathra weven - levendige wollen textiel, gemaakt van handgeverfde garens, een traditioneel ambacht die uniek is voor Bumthang en al generaties lang wordt doorgegeven. Na dit bezoek rijden we verder naar de Chamkhar-vallei waar we na de lunch een aantal culturele bezienswaardigheden bezoeken. We zien onder andere Jambay Lhakhang, een van de oudste en belangrijkste tempels die in de 7e eeuw werd gesticht door de Tibetaanse koning Songtsen Gampo. We wandelen naar het dichtbij gelegen Kurjey Lhakhang-complex, bestaande uit drie tempels. Het is hier dat Guru Rinpoche (Padmasambhava) de afdruk van zijn lichaam (kurjey) achterliet in een solide rotsgrot, die binnenin het heiligdom te zien is. We eindigen deze dag met een bezoek aan het klooster en de tempel, Tamshing Goempa, gelegen aan de overkant van de rivier tegenover Kurjey Lhakhang. Het klooster en de tempel werden in 1501 gesticht door de heilige schatontdekker, terton van Bhutan, Pema Lingpa. Het is nog steeds een belangrijke spirituele bedevaartsplaats en centrum voor Bhutanese religieuze praktijken. In de kora, de overdekte gang die rond de tempel loopt, ligt het maliënkolder dat Pema Lingpa zelf heeft gemaakt. Vervolgens rijden we naar ons hotel waar we vier nachten verblijven. (reisafstand ca. 70 km) (hoogte 2.600 meter)

We vertrekken al vroeg naar de Chumey-vallei, waar we de weg nemen naar Tharpaling, ook wel bekend als de ‘Plaats van Bevrijding’, een belangrijk religieus oord van Bhutan. Wanneer we aankomen bij het op een heuvel gelegen Tharpaling-klooster genieten we van een schitterend uitzicht over glooiende heuvels en besneeuwde bergtoppen. Het klooster zelf is een schat aan geschiedenis en spiritualiteit. Tharpaling werd in de 14e eeuw gesticht door de eerbiedwaardige Lama Longchenpa en is niet alleen een plek voor monniken, maar ook een symbool van de boeddhistisch leer en praktijk. Vandaag vindt het Tharpaling Thongdrol Festival plaats, een van de populairste spirituele gebeurtenissen in Bumthang. Dit unieke eendaagse festival wordt gekenmerkt door de ceremoniële ontvouwing van een gigantische thangka (Thongdrol) met de afbeelding van Jowo Jampa (de toekomstige Boeddha) en Kuenkhen Longchen Rabjam, de grote Dzogchen meester. Men gelooft dat de aanblik van de Thongdrol de devoten zegent en hen bevrijdt van negatief karma. Het festival wordt voorafgegaan door plechtige Monlam Chenmo gebedsceremonies, uitgevoerd door de monniken van het klooster. In tegenstelling tot andere Bhutanese festivals worden er tijdens dit evenement geen maskerdansen uitgevoerd, waardoor het een diep meditatieve en devotionele ervaring is. Nadat we de positieve energie van de Thongdrol hebben ervaren, maken we een korte wandeling bergopwaarts naar het Choedrak-klooster, waar Guru Rinpoche schijnt te hebben gemediteerd. Na deze intensieve ervaring rijden we terug naar Jakar. Voordat we naar ons hotel gaan, bezoeken we het Wangdue Choling-paleis, waar de eerste koning van Bhutan, Ugyen Wangchuck, is geboren. Het paleis heeft een oude tempel, waar een groot aantal oude bezittingen zoals muurschilderingen, religieuze teksten, schilderingen, beeldhouwwerken en nog veel meer te zien zijn. (reisafstand ca. 40 km) (hoogte 3.600 meter)

Vandaag rijden we in oostelijke richting om het levendige festival in de Tangsibi-tempel bij te wonen. Dit heilige feest vindt zijn oorsprong in terton Sherab Mebar, een beroemde Tibetaanse schatzoeker die naar Bhutan reisde en zich op deze spiritueel belangrijke plek vestigde. Het Tangsibi Festival is diep geworteld in de lokale traditie en het spirituele geloof. Het wordt jaarlijks gehouden om de nalatenschap van de terton te eren en men gelooft dat het vrede, voorspoed en spirituele harmonie brengt voor de hele gemeenschap. Het bijwonen van het festival biedt een zeldzame kans om de Bhutanese toewijding, cultuur en gemeenschapszin in een intieme landelijke omgeving te ervaren. Na het bijwonen van het festival rijden we terug naar ons hotel voor de overnachting. (reisafstand ca. 5 km) (hoogte 2.700 meter)

De rit van Jakar, de hoofdstad van Bumthang, naar de Tang-vallei voert ons door een aantal schilderachtige dorpjes en langs akkers en velden. Op deze tocht krijgen we een goede indruk van het traditionele Bhutanese plattelandsleven en genieten we van prachtige uitzichten op beboste heuvels en rivieren. Onderweg maken we een stop bij het bedevaartsoord het heilige Brandende Meer (Membartsho), waar de belangrijkste Tibetaanse schatzoeker, Pema Lingpa, verborgen boeddhistische schatten in het meer zou hebben ontdekt. De inwoners van Bhutan en pelgrims steken hier vaak boterlampen aan en de plek heeft een diepe spirituele betekenis. We vervolgen onze rit naar het Tang Rimochen Lhakhang, een vredige, oude tempel met heilige relikwieën die geassocieerd wordt met Guru Rinpocheen. We rijden verder naar het einde van deze mooie vallei, waar we het landhuis Ogyen Choling, het geboortehuis van de schrijfster Kunzang Choden bezoeken. In deze gerestaureerde adellijke residentie is nu een cultureel museum gehuisvest, dat een uniek inzicht geeft in het aristocratische verleden en het plattelandsleven van Bhutan. Als we geluk hebben is Kunzang Choden zelf aanwezig en kan ze persoonlijk verhalen vertellen uit de rijke geschiedenis van haar familie en inzicht geven in de Bhutanese cultuur en traditie. Bij haar residentie staat ook de oude familietempel. Na deze prachtige dag rijden we terug naar Jakar voor onze laatste nacht in Bumthang. (reisafstand ca. 35 km) (hoogte 3.100 meter)

We maken ons op voor een lange rit in de richting van Punakha. Hoewel we ongeveer 200 kilometer moeten rijden, maken de veranderende landschappen, verspreide boerderijen en schilderachtige uitzichten op het hoge bergen de reis toch zeer aangenaam. Onderweg stoppen we een aantal keerom onze benen te strekken en van de prachtige natuur te genieten. Bij aankomst in Punakha maken we een korte, aangename wandeling door de rijstvelden naar Chimi Lhakhang, een tempel gewijd aan de 15e-eeuwse excentrieke heilige Drukpa Kunley ook bekend als de Goddelijke Gek. Drukpa Kunley wordt vereerd om zijn onconventionele leer en humoristische benadering van spiritualiteit en wordt nauw geassocieerd met vruchtbaarheidszegeningen. Chimi Lhakhang is vooral populair onder echtparen die zwanger willen worden, en vele stellen maken een pelgrimstocht om de zegening te ontvangen die de vruchtbaarheid zou bevorderen. De unieke geschiedenis van de tempel, de heilige relikwieën en de iconische houten fallus die bij de zegeningen wordt gebruikt, maken het tot een van de meest fascinerende spirituele plekken van Bhutan. Na deze wandeling en een kijkje in de vele winkeltjes waar allerlei verschillende fallussen te koop zijn, rijden we naar ons hotel in Punakha. (reisafstand ca. 200 km) (hoogte 1.200 meter)

Na het ontbijt rijden we naar het plaatsje Siring. Dit is het startpunt van onze twee uur durende wandeling door rijstvelden en dennenbossen naar de Khamsum Yuley Namgyel stoepa. Hier staan we versteld staan van het vakmanschap van de Bhutanese kunstenaars. Vanaf het dak van de chorten hebben we een fantastisch uitzicht over de rijstvelden van de Punakha-vallei en de glinsterende rivier. Bij de stoepa staan 108 chorten in de traditionele Bhutanese stijl. Na de wandeling keren we terug naar Punakha om de Dzong te verkennen, een van de mooiste en belangrijkste van heel Bhutan. Dit vestingklooster is strategisch gelegen aan de samenvloeiing van de Pho Chhu (mannelijke) en Mo Chhu (vrouwelijke) rivieren en staat bekend om zijn wondermooie architectuur en historische betekenis. In 1953 werd hier de eerste Nationale Vergadering van Bhutan gehouden en hij wordt nu nog steeds gebruikt voor belangrijke religieuze en regeringsaangelegenheden. Na het bezoek aan de dzong maken we een korte wandeling naar de langste hangbrug van het land, dat een panoramisch uitzicht biedt over de vallei en de hier stromende rivieren. Tegen de avond bezoeken we het Sachen Dorji Lhundrup. Dit nonnenklooster biedt een kijkje in het leven van de Bhutanese nonnen en hun toewijding aan de boeddhistische praktijk. De vredige omgeving en de mogelijkheid om het dagelijkse leven van de nonnen te observeren bieden een uniek perspectief op het Bhutanese kloosterleven. (reisafstand ca. 20 km) (hoogte 1.200 meter)

Na het ontbijt beginnen we aan de terugreis naar Paro, waarbij we opnieuw de schilderachtige Dochu-la pas overgaan. Hier nemen we rustig de tijd om thee of koffie te drinken terwijl we genieten van het overweldigende uitzicht op de bergen. Na een korte pauze rijden we verder naar Thimphu en vervolgens naar Paro. Bij aankomst in de stad bezoeken we de Rinpung Dzong (Paro Dzong), een indrukwekkende kloosterburcht, dat uitkijkt over de Paro-vallei. Deze Dzong is niet alleen een belangrijk religieus en administratief centrum, maar ook de locatie waar scènes uit Bernardo Bertolucci's film ‘Little Buddha’ werden opgenomen. De massieve muren en het ingewikkelde houtwerk van de Dzong maken het een uitstekend voorbeeld van de traditionele Bhutanese architectuur. Na ons bezoek rijden we naar het nationaal museum van Bhutan, gehuisvest in de voormalige uitkijktoren (Ta Dzong) van de Paro Dzong. Het museum biedt een fascinerende collectie Bhutanese kunst en artefacten over de natuurlijke historie en het culturele erfgoed van het land. Tegen de avond gaan we naar de Paro weekendmarkt, die bruist van kleur en energie. Snuffel rond tussen de lokale ambachten, verse producten, traditionele snacks en maak kennis met de vriendelijke bevolking om de marktcultuur van Bhutan te ervaren. (reisafstand ca. 130 km) (hoogte 2.200 meter)

Op deze ontspannen dag bezoeken we een aantal belangrijke en minder bekende spirituele bezienswaardigheden in en rond Paro. We beginnen met het indrukwekkende Dzongdrakha klooster, vaak de ‘Mini Taktsang’ genoemd, een prachtig tempelcomplex op een klif met uitzicht over de hele Paro-vallei. Hier vandaan gaan we naar Kyichu Lhakhang, een van de oudste en heiligste tempels in heel Bhutan, daterend uit de 7e eeuw. De tempel werd gebouwd door de Tibetaanse koning Songtsen Gampo, waarmee het boeddhisme in Bhutan werd geïntroduceerd. Hier zien we interessante relikwieën en beelden. Vervolgens gaan we naar de Dungtse Lhakhang, een unieke chorten-stijl tempel gebouwd door de grote heilige Thangtong Gyalpo. De tempel staat bekend om zijn ongebruikelijke bouw en zijn antieke muurschilderingen, die de stadia van spirituele verlichting illustreren. Ontspan 's avonds met een traditioneel Bhutanees bad met hete stenen in een lokale boerderij (eigen kosten). In deze therapeutische ervaring worden rivierstenen verhit door vuur en in kruidenwater gelegd. Men gelooft dat dit de spierspanning verlicht en de bloedsomloop verbetert: een perfecte manier om te ontspannen. (reisafstand ca. 20 km) (hoogte 2.200 meter)

We verkennem een van de meest iconische bezienswaardigheden van Bhutan: Het Taktshang Pelphung-klooster ook wel het ‘tijgernest’ genoemd. Het is een van de meest vereerde en beroemde kloosters van Bhutan. Het is gebouwd op een loodrechte rotswand die boven de Paro-vallei uitsteekt. Met de touringcar rijden we vanuit Paro naar de voet van de rotswand. Vervolgens wandelen we naar het klooster. Tijdens deze intensieve en schitterende wandeling, waarbij we een hoogteverschil van circa 700 meter overwinnen, genieten we van prachtige vergezichten op de bergen. Ook zien we een chorten (stoepa) en een fraaie kleine waterval. Op onze weg naar het klooster stoppen we voor een korte pauze bij een koffiehuis op 2.940 meter hoogte vanwaar we een prachtig uitzicht hebben op het klooster. Degenen die de volledige wandeling niet aandurven, kunnen hier op de anderen wachten of op hun gemak naar de parkeerplaats teruglopen. Na het bezoek aan dit indrukwekkende klooster dalen we af naar het beginpunt van de wandeling. Na de afdaling keren we terug naar ons hotel in Paro. (reisafstand ca. 30 km) (hoogte 3.120 meter)

Aan het eind van de ochtend vliegen we vanuit Paro naar Delhi, waar we in de middag aankomen. Tijdens een stadstour maken we kennis met deze bruisende Indiase stad. We genieten met elkaar van een gezamenlijk afscheidsdiner alvorens we terugkeren naar de luchthaven van Delhi voor de terugvlucht naar Nederland. (reisafstand ca. 20 km) (hoogte 2.200 meter)

Helaas is er een einde gekomen aan onze indrukwekkende en unieke reis. We worden naar de luchthaven van Delhi gebracht voor de terugvlucht naar Amsterdam. (reisafstand ca. 50 km)