Berlijn met Leo Blokhuis

Via Amersfoort en Oldenzaal vangen we onze fantastic voyage naar Berlijn aan. Onderweg in de touringcar wordt met beeld en geluid van documentaires en muziek een eerste introductie over Berlijn gegeven. Aan het einde van de middag komen we aan in de Duitse hoofdstad, waar we vijf nachten in een uitstekend hotel in Mitte verblijven. Het diner is niet inbegrepen, maar in de omgeving van het hotel zijn diverse restaurants, waaronder Ganymed, waar ook Bertholt Brecht at in voormalig Oost-Berlijn en waarvoor David Bowie geregeld de grens overstak. In de avond verzorgt Leo Blokhuis in het hotel een masterclass gebaseerd op zijn boek Berlijn, muzikale revolutie. (ca. 620 km)

Vanuit ons hotel in Mitte wandelen we naar het huis waar in de jaren vijftig Bertolt Brecht en zijn partner, de actrice Helene Weigel, woonden. Het is nu een klein museum, waar we een kijkje nemen voor we doorsteken naar de Dorotheenstädtischer Friedhof. Behalve Brecht en Weigel vonden grote geesten als Hegel, John Heartfield en componist Hanns Eisler hier hun laatste rustplaats. We vervolgen onze wandeling richting het enorme terrein van het academische Charitéziekenhuis. Een van de gebouwen daar herbergt het depot van de Akademie der Künste, waar speciaal voor ons bezoek een aantal werken van dadakunstenaar John Heartfield uitgestald staat. In kleine groepen krijgen we de gelegenheid de kunstwerken in alle rust te bewonderen. Na deze unieke expositie wandelen we weer richting de Spreeufer, waar het Berliner Ensemble gevestigd is. Dit gezelschap werd in 1949 in de DDR opgericht door Brecht en Weigel en verhuisde in 1954 naar het huidige theater. Dit podium aan de Schiffbauerdamm had al een plaats in Brechts rijke historie als premièrelocatie van zijn beroemde Dreigroschenoper in 1928. Wie kent niet de liederen over Mackie Messer (Mack the knife) en Seeräuberjenny? We krijgen een rondleiding achter de schermen van het theater.

NB. Mogelijk staat tijdens ons bezoek aan Berlijn ook een voorstelling van Brecht geprogrammeerd. In dat geval zullen we proberen kaarten hiervoor te verwerven.

We genieten het voorrecht niet één maar twee schrijvers te ontmoeten op deze reis naar Berlijn! Op deze dag is het de beurt aan Brendan Nash, die ons meeneemt naar het Berlijn van Christopher Isherwood. Nash schreef zelf twee romans over het Berlijn van de jaren ’20 en begeleidt ons op een wandeling door de wijk Schöneberg, waar Isherwood woonde en leefde. We maken kennis met de stad uit het Weimar-tijdperk en horen ook de verhalen van Cabaret en Magnus Hirschfeld, groot voorvechter van emancipatie van homoseksuelen en transgenders, en zijn door de nazi’s later vernietigde instituut. De middag is vrij te besteden. Gaat u naar de Neue Nationalgalerie voor meer dada en architectuur? Of kiest u toch voor een terrasje aan de Schiffbauerdamm? (ca. 10 km)

Vandaag rijden we naar Potsdam, waar we in het filmmuseum meer leren over de geschiedenis van de Duitse filmindustrie. Van Nosferatu, Metropolis en Marlene Dietrich naar de hoogstaande, maar misdadig aangewende vaardigheden van Leni Riefenstahl tot de gevolgen van de naoorlogse oost-westscheiding: op boeiende wijze laat dit museum zien dat de Duitse filmkunst steeds op grote hoogte heeft gestaan. Eenmaal terug in Berlijn kruisen we het pad van David Bowie als we het relatief onbekende Brücke-Museum bezoeken. The thin White Duke kwam hier vaak en deed er inspiratie op, onder andere voor zijn song Heroes, maar ook voor afbeeldingen op zijn hoezen en die van Iggy Pop. De expressionistische Brücke-groep maakte furore in het begin van de 20e eeuw en bestond slechts kort. Opgericht in 1905 in kunststad Dresden werd de groep in Berlijn in 1913 na onenigheid ontbonden. Slechts enkele jaren later, na de Eerste Wereldoorlog, maakte in de Weimarrepubliek ook architectuur een revolutionaire ontwikkeling door en Bauhaus was daarvan de bekendste exponent. Ontstaan in Weimar en tot wasdom gekomen in Dessau volgde Bauhaus het idee dat architecten en kunstenaars konden bijdragen aan een betere maatschappij door het creëren van een nieuwe omgeving. Architect Bruno Taut tekende in Berlijn voor een aantal wijken, oorspronkelijk bedoeld als vorm van sociale woningbouw. De nazi’s gruwden van de stroming (‘Een huis heeft een puntdak en geen plat dak!’), en in 1934 maakten ze dan ook een einde aan het unieke Bauhaus-experiment. In het stadsdeel Dahlem maken we een wandeling door Tauts Bauhauswijk Zehlendorf, door de nationaalsocialisten vanwege de bonte kleuren beschimpt als Papageiensiedlung, een naam die de huidige buurtvereniging als geuzennaam nog steeds draagt. (ca. 75 km)

Vandaag kruisen naoorlogs Berlijn en het Berlijn van Christopher Isherwood elkaar als we het gaan hebben over David Bowie. Want het waren ontmoetingen met deze schrijver die Bowie, op de vlucht voor een enorme belastingaanslag en de cocaïnewaanzin van Los Angeles, naar West-Berlijn brachten. Behalve de verhalen van Isherwood werd Bowies fascinatie voor Duitsland ook gevoed door zijn kennismaking met elektronische muziek als Kraftwerk. Op onze tocht door de stad, verkennen we de naoorlogse Berlijnse muziekhistorie. Locaties als Zodiak en Kommune 1 passeren de revue, maar natuurlijk bezoeken we ook de plaatsen waar Bowie woonde en leefde. En al die tijd is Leo Blokhuis paraat om met zijn kennis en anekdotes de locaties die we bezoeken en passeren tot leven te brengen. Met de Berlijnse muziekexpert Thilo Schmied brengen we een bezoek aan de Hansa Tonstudios. Niet alleen Bowie, Iggy Pop en U2 namen hier op, maar ook Duitse avant-garde bands als Can en Tangerine Dream vereeuwigden hun muziek in Hansa. Een van de meest tot de verbeelding sprekende scenes die met de studio verbonden is, is natuurlijk toen David Bowie, peinzend over de woorden die hij zou gebruiken in de song Heroes, naar buiten keek en producer Tony Visconti en zangeres Antonia Maass bij de Berlijnse Muur elkaar zag kussen. Het vijfde couplet was geschreven; de rest is geschiedenis. (ca. 40 km)

Overladen met indrukken van muzikaal en avantgardistisch Berlijn reizen we via onze opstapplaatsen weer huiswaarts. (ca. 620 km)

Let op: Tijdens deze reis zullen seksualiteit en erotiek een rol spelen in de vertelde verhalen en in de getoonde documentaires. Hierbij kan ook expliciete naaktheid in beeld komen!