Manchester en Liverpool

We vliegen met KLM naar Manchester en checken in in ons hotel. De 19e-eeuwse bijnaam van Manchester was Cottonopolis. Wij duiken direct in de industriële historie van de stad als we een bezoek brengen aan het Science and Industry Museum. Hier wordt ook direct duidelijk dat het huidige Manchester een fascinerende mix is van oude en nieuwe architectuur. Het museum zit in gebouwen die direct verbonden zijn aan het verleden van de stad, maar de ondergrondse entree en expositieruimte werd recent ontworpen door de architecten van Carmody Groarke. (ca. 20 km)

Tijdens een wandeling door de stad bewonderen we de bewaard gebleven Cotton Mills in de wijk Ancoats. We zien ook de arbeiderswoningen in Anita Street en hoewel direct duidelijk is hoe klein ze zijn, is het moeilijk de lieflijke huisjes te relateren aan de vreselijke omstandigheden waarin arbeiders in die periode leefden. Rond 1839 werkten er meer dan 200.000 kinderen in de fabrieken en onder andere Karl Marx bezocht Manchester om met eigen ogen het arbeidersleed te kunnen aanschouwen. Bij het Castlefield Canal Basin horen we het verhaal over het transport op de kanalen, voordat het spoor deze rol overnam. Op onze wandeling zien we wederom de boeiende mix van industrieel erfgoed met moderne architectuur. Overal in de stad staan oud en nieuw naast elkaar. Oude industriële gebouwen, maar ook rijk gedecoreerde gebouwen die gefinancierd werden vanuit de opbrengsten van de nijverheid. Zo bewonderen we het Midlands hotel uit 1903, eveneens bijzonder als de ontmoetingsplaats van de heren Rolls en Royce. Net als in veel steden in Europa vind ook in de havens van Manchester indrukwekkende stadvernieuwing plaats. We nemen een kijkje bij The Quays en zien onder andere het imposante nieuwe Imperial War Museum van Daniel Libeskind.

We rijden naar Wakefield, een stad die in de industriële revolutie ook een bloeiperiode kende waarvan de sporen nog steeds zichtbaar zijn. Architect David Chipperfield ontwierp tegen dit decor The Hepworth Wakefield, een museum voor moderne en eigentijdse kunst. Hierna bezoeken we het Victoriaanse modeldorp Saltaire, dat niet voor niks op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Het dorp, opgetrokken in klassieke stijl geïnspireerd door de Italiaanse renaissance en prachtig bewaard gebleven, is in de 19e eeuw ontworpen in opdracht van filantroop Sir Titus Salt, die zijn textielimperium naar deze plek aan de rivier de Aire verplaatste. Hier kon hij zijn werknemers betere leef- en werkomstandigheden bieden. We brengen hier een bezoek aan de voormalige wolopslagplaats, Salts Mill. (ca. 185 km)

Vandaag genieten we van de prachtige natuur van het Peak District als we rijden naar het plaatsje Cromford aan de rivier de Derwent. In de 18e eeuw vestigde uitvinder en industrieel Richard Arkwright zich hier en opende diverse katoenfabrieken op industriële schaal. De machines werden aangedreven door waterkracht maar in de Mills was ook op grote schaal sprake van kinderarbeid en streng werkgeverschap. Arkwright zelf stierf als een van de rijkste mensen in Europa. Het complex van diverse van zijn fabrieken, waaronder Cromford Mills is nu beschermd door UNESCO. Als we de Derwent noordwaarts volgen komen we uit bij Chatsworth House, een van ’s lands beroemdste en meest geliefde landhuizen. Sinds de 16e eeuw is het huis de residentie van de graven van Devonshire en staat bekend om zijn uitgebreide collectie schilderijen, tekeningen, beelden en meubelen. Ook de tuin, waar de bekende landschapsarchitect Capability Brown nog aan werkte, heeft een grote reputatie. (ca. 170 km)

We laten Cottonopolis achter ons en reizen naar de havenstad waar de ruwe katoen Engeland binnen kwam: Liverpool. We naderen de stad van de noordkant en maken eerst een stop aan de kust bij Another Place, een kunstproject van 100 gietijzeren beelden van de hand van artiest Antony Gormley. Vervolgens rijden we naar ons hotel waar we twee nachten verblijven. Iedereen kent het plaatje van het Royal Liver Building aan de Mersey met de klok en de beelden van de vogels. Een beeld ook dat de haven van Liverpool een plekje opleverde op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Maar ook in Liverpool koos men voor stadsvernieuwing in de haven en die leidde ertoe dat UNESCO haar bescherming introk in 2021. Op onze kennismaking met de stad merken we direct dat Liverpool hier niet minder boeiend om geworden is, integendeel. Naast onze uitgebreide stadstour brengen we ook een bezoek aan de beroemde Walker Art Gallery. (ca. 100 km)

Nog niet zo lang geleden was Unilever een Nederlands-Engels bedrijf, tot het zich besloot terug te trekken uit ons land. Hier in Liverpool maken we kennis met de Engelse roots van het bedrijf als we de Mersey oversteken naar Port Sunlight. Hier stichtte William Hesketh Lever in 1888 een woonenclave voor de werknemers van zijn Lever Brothers-zeepfabriek. De arbeiders woonden er in betaalbare, gezonde huizen omgeven door groen. Dit maakte van Lever overigens geen filantroop, want elders in de keten van zijn plantages en fabrieken lieten de omstandigheden absoluut te wensen over. Het zal niet verbazen dat Lever schatrijk werd van zijn ondernemingen en net als vele gefortuneerden stak Lever een deel van zijn geld in kunst. Het bijzondere aan Lever was, dat hij een deel van die kunstwerken kopieerde naar zijn verpakkingen en dus gebruikte in de marketing van zijn zeepproducten. In Port Sunlight bouwde hij de Lady Lever Art Gallery waar we tot op de dag van vandaag kunnen genieten van de mooiste schilderijen en beelden. Vanmiddag kunt u genieten van wat vrije tijd in Liverpool. (ca. 25 km)

Onze duik in het industriële verleden van Engeland zit er op als we terugrijden naar de luchthaven van Manchester vanwaar we de terugvliegen naar Amsterdam. (ca. 65 km)