Vuurland in Argentinië (deel 2)

Aan de overkant van het Beaglekanaal kunnen we het Chileense deel van Vuurland en de uitlopers van het Andesgebergte zien liggen. Wat een geweldige ervaring! We gaan aan boord van een luxe catamaran. Na afloop ontvangen we een certificaat van goed zeemanschap: we hebben gevaren over de wateren van het Beaglekanaal in Vuurland, Patagonië, Argentinië! Als ik het certificaat wegleg, valt mijn oog op de achterkant. Daar staat het verhaal van de Yamana’s, de kanovaarders van dit legendarische kanaal.

We hebben aalscholvers en albatrossen gezien, zeeleeuwen en pinguïns, maar van de Yamana’s is geen spoor. Waar zijn ze, deze ‘zeenomaden’ en hun vrouwen, die naakt door het ijskoude water zwemmen om naar voedsel te duiken en de kano’s vast te maken aan meterslang wier? Waar zijn deze nakomelingen van Jemmy Button, die in Engeland werd ‘heropgevoed’, om later te helpen om in Vuurland een evangelische zendingspost te stichten?

Niet op het Beaglekanaal, maar in de boeken van dominee Thomas Bridges en zijn zoon Lucas vind ik meer informatie. Thomas Bridges was de eerste Europeaan die de taal van de Yamana’s leerde. Een taal waarover Darwin in zijn ‘On the origen of species by means of natural selection.’ had gezegd dat die nauwelijks gearticuleerd genoemd kon worden. Hij slaagde er zelfs in een ‘Yamana-English Dictionary’ van ruim 23.000 woorden samen te stellen, die in 1933 in Wenen wordt gedrukt. De taal bleek veel scherper formulerend dan het Engels en het Spaans te zijn. Zijn zoon Lucas wordt in 1874 op de missiepost in Vuurland geboren. Hij sprak de taal van kinds af aan. Toen ze de taal van de Yamana’s leerden, werd de evangelisatie succesvoller.

In 1884 stichtten de Argentijnen ten slotte een eigen missiepost in Ushuaia en hesen ze er de Argentijnse vlag. Ushuaia werd daarmee officieel de hoofdstad van de provincie ‘Vuurland, Antarctica en de eilanden van de zuidelijke Atlantische Oceaan’.

De Yamana’s droegen inmiddels kleren. Ze hadden zich altijd met zeehondenvellen bedekt, omdat kleding in dit klimaat niet goed droogde. Nu vatten ze kou en werden ze ziek. Korte tijd later brak er een mazelenepidemie uit. Deze oersterke mensen, die zo ongelooflijk goed bestand waren tegen ijzige kou en zich 6.000 jaar lang hadden weten te handhaven onder extreme natuurlijke omstandigheden, stierven bij bosjes.

Met ontzag bezoek ik in Ushuaia het bescheiden Yamana-museum. In de taal van de Yamana’s betekent de naam van deze stad ‘plaats achterin de baai’. In het museum zie ik op foto’s iets van dit volk, dat niet meer bestaat. Niet alleen de overweldigende natuur van Vuurland maakt dat ik me klein voel. Ook deze geschiedenis zorgt daarvoor.