Carpe diem met koffie in Italië
Carpe diem! Pluk de dag! Wie kent ‘m niet, die uitdrukking van de grote Romeinse dichter Horatius? Volledig klinkt ‘ie zo in het Nederlands: Pluk de dag, zo min mogelijk vertrouwend op de volgende! Ik pluk ‘m - als Italofiel - het liefst daar waar de uitdrukking ooit ontstaan is: in Italië. En ik pluk ‘m het liefst onder het genot van een Italiaanse caffè!
De koe is dood
Na jarenlang regelmatig reizen door mijn favoriete land betrap ik mezelf erop dat ik me behoorlijk ben gaan aanpassen aan de koffiegewoontes van de Italianen. Drink ik in Nederland meestal koffie met melk en bestel ik nog rustig een cappuccino om 16.00 uur ’s middags of zelfs na het avondeten, in Italië is mijn ‘koffiegedrag’ heel anders. Een cappuccino tot uiterlijk 11.00 uur ’s ochtends, een espresso na de lunch, een espresso na het diner, misschien zelfs nog eentje tussen lunch en diner door als een soort ‘tiramisu’ (letterlijk: trek me omhoog) als opkikkertje dus.
Ik zou niet durven om later op de dag een koffie met melk te bestellen. Wat als de barista tegen je zegt ‘la mucca e morta!’ oftewel ‘de koe is dood’, en doorgaat met de volgende klant?! Italianen snappen er ook niets van dat die Hollanders een sloot melk bovenop die smaakvolle pranzo of cena willen gieten. Een koffie moet de maaltijd afmaken, niet verpesten! Ze weten trouwens ook precies hoe een espresso moet smaken en hoe die ‘geprepareerd’ moet worden. Geprepareerd ja, want het luistert heel nauw.
Nationaal erfgoed
Er bestaat dan ook een Instituto Nazionale Espresso Italiano die de kwaliteit van het nationale erfgoed met een aantal richtlijnen bewaakt. Volgens dit instituut maak je een perfecte espresso met 6 à 7 gram fijngemalen Arabica koffie. Gedurende exact dertig seconden moet hier exact dertig milliliter water met de exacte temperatuur van 88 °C doorheen geperst worden. Volgens het Instituto Nazionale Espresso Italiano mag ‘een kopje espresso niet meer dan 20 tot 30 milliliter vocht bevatten. Het schuimlaagje moet een hazelnootbruine tot donkerbruine kleur hebben, met geelbruine vlekken en een zeer fijne textuur. De koffie hoort een sterke geur te hebben met een zweem van bloemen, vruchten, geroosterd brood en chocolade. De smaak moet rond, stevig en fluweelachtig zijn, met een juiste balans tussen bitter en zuur’. Het is een mond vol, maar het zijn slechts twee slokjes. Als je ten zuiden van Rome komt nog iets minder!
Uit noodzaak geboren
Er worden in de diverse bars van Italië dagelijks meer dan 70 miljoen kopjes espresso gedronken. Van noord naar zuid allemaal gemaakt volgens de richtlijnen van bovengenoemd instituut. Volgens Italiaanse overlevering is de espresso ooit ontstaan in een bar in Rome, ten tijde van Napoleon, aan het einde van de 18e eeuw. De reden was een praktische: koffie schaarste die ontstond vanwege een invoerverbod van koloniale waren. De barman van Caffè Greco vond de oplossing: minder koffie, minder water, in een kleiner kopje! U kunt de bar nog steeds bezoeken, vlakbij de Spaanse Trappen. Het kopje is nog steeds klein, de prijs inmiddels ‘groot’, maar de espresso is precies zoals ‘ie moet zijn!
Waar u de dag ook plukt in Italië, een goede espresso is nooit ver weg. Binnenkort mag ik weer naar Italië. Ik ruik de koffie al!
Volg ons