Op reis naar Rusland
Ik ben net weer terug in Amsterdam, na twee maanden in Rusland te zijn geweest. Het ziet er naar uit dat toerisme naar dat bijzondere land binnenkort weer mogelijk wordt. Vlak voor mijn vertrek terug naar Nederland kreeg ik namelijk bericht van het Russische consulaat dat de normale toeristenvisa vanaf 9 november 2021 weer kunnen worden aangevraagd en verstrekt. Ik hoop dus in 2022 weer SRC-gasten dit bijzondere land te mogen laten zien.
In de maanden die ik in 2020 en 2021 in Rusland heb doorgebracht heb ik in relatieve rust veel nieuwe en bijzondere dingen kunnen bekijken. Hoe is het er nu, zult u zich waarschijnlijk afvragen. Ook Rusland zucht onder de grillen van het corona-juk. Weliswaar was er al relatief snel een behoorlijk effectief vaccin, maar veel Russen zijn nogal flegmatiek: men is niet zo gauw in paniek en vaccineren, ach dat kan later ook nog wel. Men vertrouwt misschien te veel op de eigen immuniteit of is gewoon laks, met als gevolg dat de vaccinatiegraad te laag bleef en het aantal besmettingen te hoog. Pas de laatste golf heeft gezorgd voor toegenomen onrust en een grotere run naar de vaccinatiestraten. Op de 2e foto hieronder ziet u de drukte bij de covid- vaccinatiestraat in het GUM-warenhuis afgelopen november.
Wandeling door Moskou
Door het ontbreken van buitenlandse toeristen is het in de steden aangenaam rustig. Ook de theaters, musea en concertzalen waren makkelijker te boeken en dat heb ik dus ook vaak gedaan. Daarnaast heb ik vele prachtige wandelingen gemaakt door delen van de steden waar ik daarvoor nog nooit was geweest. Ik neem u met een paar foto’s mee bij zo’n wandeling.
Begin november reed ik met de metro naar het station ‘aeroport’ (zie foto 3). Dit station ligt in druk stedelijk gebied. Ik vermoedde dat daar vroeger waarschijnlijk het eerste vliegveld van Moskou had gelegen en dat bleek te kloppen. Op een druk plein met hoge gebouwen, veel verkeer en allerlei andere stedelijke functies vond ik een monumentje ter nagedachtenis aan het feit dat Lenin hier – op het vliegveld – in 1917 een toespraak had gehouden. Dat was toen natuurlijk een primitief vliegveldje zoals ook Schiphol was in het begin van de 20e eeuw: een weiland met landingsbaan en een paar loodsen erop.
Moderne architectuur
Een stukje verderop zag ik een indrukwekkend betonnen gebouw in de stijl van het ‘brutalisme’ uit de jaren 50. Duidelijk een stationsgebouw annex hangaar (zie foto 4). Maar ook dat gebouw was volledig van functie gewijzigd en waarschijnlijk vanwege zijn volumineuze karakter niet afgebroken maar aangepast aan nieuwe functies. In de buurt waren veel hotels, winkelcentra en kantoren. Ik liep vanaf dat voormalige vliegveld over de radiaal terug in de richting het centrum van de stad. Dat is een wandeling van ongeveer 10 kilometer. Zou ik de andere kant op gaan dan zou ik ongeveer 30 kilometer verder aankomen bij de huidige grootste luchthaven van Moskou: Sheremetjevo.
Langs die radiaal ligt het nieuwe voetbalstadion van Dynamo, ontworpen door de Rotterdamse architect Erick van Egeraat. Ik stuurde mijn foto (zie foto 5) naar mijn beste vriend en collega die vroeger stadsarchitect van Sint Petersburg was en hij stuurde mij een foto terug van hemzelf samen met Erick van Egeraat in Sint Petersburg. Ook daar heeft deze architect veel gebouwd. Links op de foto hieronder Erick van Egeraat, rechts Viktor Polyshuk.
Culturele vernieuwing
Nog weer een stuk verder richting stadscentrum kwam ik uit op een plein met een bijzondere culturele typering (zie foto 7). Hier kwam de bouwstijl die vanuit het constructivisme was ontstaan en die zou uitgroeien tot wat we vandaag soms typeren als de Stalin-empire-stijl (de suikertaarten uit de jaren ’50 en ’60, zie foto 8) samen met de sobere functionele bouwstijl die onder Chroestsjov en Breznev het beeld van de Sovjet Unie gingen bepalen. Maar ik zag hier ook de neostijlen nadat het land zich had geopend naar het Westen en zich vervolgens weer concentreerde op een herwaardering van de eigen architectonische geschiedenis.
Midden daartussen staat – heel symbolisch vind ik – een beeld een van de grootste culturele vernieuwers van het Rusland rond de revolutie: Majakovski (zie foto 9). Hij was de man die symbool staat voor de verandering in de dichtkunst na de revolutie. Hieronder het gedicht dat hij schreef in de vorm van een brief aan de op dat moment meest ‘Russische’ dichter Jesenin, die zichzelf in 1923 van het leven beroofde in het beroemde hotel Angleterre in Sint Petersburg en die zijn laatste gedicht schreef met het bloed uit zijn polsen…
Vladimir Majakovski aan Sergej Jesenin
Je bent heen,
naar gene zijde,
zogezegd.
Leegte...
door de sterren stuift
je vlucht en
je vindt kroeg
noch voorschot op je weg.
Je 'blijft nuchter.
Nee Jesenin,
't gaat slecht af te dollen
als verdriet
een mens
de keel afsnijdt.
Ik zie jou
met je bebloede polsen
de eigen bottenzak
verloren smijten.
Stop, idioot!
Ben jij niet goed bij zinnen?
Op jouw wangen nu al
dodenwit?
Jij
die altijd grollen kon verzinnen
....
Lees het complete gedicht uit 1926 in de vertaling van Marko Fondse.
Vanaf het plein met het beeld van Majakovski liep ik verder richting het centrum van Moskou, de radiaal steeds volgend, langs prachtige gerestaureerde gebouwen uit de constructivistische periode, afgewisseld door meer of minder geslaagde voorbeelden van hedendaagse architectuur. Een paar uur later kwam ik aan het einde van Tverskaja, vlakbij het metrostation waar de groene lijn stopte die me terugbracht naar Domodedova, een metrostation waarbij ik in de buurt woon als ik in Moskou ben. Borsj, sala en een glas wodka zorgden ervoor dat ik die avond al vroeg de ogen sloot.
Volg ons