Bassi: Traditionele woningen in Napels
Na zeven jaar in een lieflijk, historisch stadje in de Apennijnen in Italië te hebben gewoond, vond ik het tijd worden voor iets anders. Afgelopen november verhuisde ik daarom naar de grote stad Napels!
Een paradijs bewoond door duivels
Napels heeft altijd al mijn nieuwsgierigheid gewekt, tal van verborgen juweeltjes in deze chaotische, eeuwenoude stad, ooit een befaamde koningsstad. En dan het volk dat deze stad bewoont. De beroemde filosoof Benedetto Croce zei het al: ‘Napels is een paradijs bewoond door duivels’, een volk met streken maar ook ontzettend creatief, muzikaal, poëtisch en humoristisch. Napels is niet lieflijk te noemen, het is een stad die bij velen wordt geassocieerd met de Camorra en bergen afval op straat. Het is een stad met veel problemen maar, zoals Paus Franciscus bij zijn bezoek aan de probleemwijk Scampia ook al zei: ‘Het leven in Napels is nooit gemakkelijk geweest maar echter ook nooit triest! Dit is jullie grote hulpbron: vreugde en opgewektheid’.
Mijn nieuwe woning bevindt zich in het hart van de oude stad. Ik woon in een basso of in het Napolitaans ‘o vascio’. Een basso is een typische Napolitaanse woning, piepklein en direct aan de straat. Basso betekent laag, het ligt dan ook lager dan het straatniveau. Het maakt deel uit van een palazzo. De palazzi die je overal in Napels ziet, compleet met binnenplaats en imponerende toegangspoort. Op de hoger gelegen verdiepingen bevinden zich ruime appartementen. Vroeger (en ook tegenwoordig nog) werden deze bassi bewoond door complete families. Meestal is het enige licht dat binnenkomt via de voordeur die direct aan de straat ligt. Overdag staat deze deur dan ook vaak wagenwijd open. Als ik door mijn straat loop, kan ik dan ook helemaal meegenieten van het Napolitaanse familieleven. In die ene ruimte wordt gekookt, gegeten, geslapen en sterft men ook.
Een luxe basso
Door de slechte hygiënische omstandigheden in de bassi kreeg men in de loop der eeuwen veel te maken met pest- en cholera-epidemieën die veel slachtoffers eisten. Tijdens de eenwording van Italië (1861) heersten er vijf epidemieën. De overheid gaf hierop de opdracht de quartieri bassi op te schonen. Tijdens het fascisme werden de bassi ontruimd maar bij het uitbreken van de oorlog trok men weer terug naar de bassi. In 1943 heersten er weer epidemieën. In 1931 leefden er 218.865 Napolitanen in 43.507 bassi.
Tegenwoordig zijn er nog steeds zo'n 40.000 bassi. Veel worden gebruikt als wijnkelder, garage en er bevinden zich tal van eethuisjes in de bassi, maar in de volkse wijken van de binnenstad zie je ook nog veel bewoonde bassi en één daarvan wordt nu dus bewoond door een reisleidster van SRC uit het hoge noorden. Mijn eigen basso is wel een ietwat luxere versie. Mijn stalen voordeur bevindt zich in de binnenplaats en ook heeft mijn ruimte nog een bovenverdieping. Beide verdiepingen hebben ook nog eens een raam! De afgelopen maanden ben ik ondergedompeld in het volkse Napolitaanse leven en ik kan niet anders zeggen dan dat Napels leeft!
Volg ons